Jak, kiedy i czym odkamienić ekspres do kawy?

Jeśli w Twoim domu znajduje się ekspres do kawy, powinieneś go regularnie odkamieniać. Dzięki temu sprzęt będzie dłużej Ci służył, a Ty będziesz mógł codziennie cieszyć się niezapomnianym smakiem i aromatem kawy. Dowiedz się, jak wyczyścić ekspres do kawy oraz jakich środków do tego potrzebujesz.

W każdym ekspresie do kawy, bez względu na to, czy został on wyposażony w filtr do wody, osadza się kamień. Jest on efektem wytrącania się magnezu (Mg) i wapnia (Ca) z wody wodociągowej. Kiedy słyszysz, że w Twojej okolicy woda jest twarda, oznacza to, że zawiera ona od 350 do 550 mg CaCO3/litr. Woda miękka z kolei zawiera jedynie od 100 do 200 mg CaCO3/litr. CaCO3 to węglan wapnia i to głównie on odpowiada za osadzanie się kamienia, czyli trudnych do usunięcia osadów w czajnikach, ekspresach do kawy oraz różnych elementach konstrukcji Twojej pralki czy zmywarki.

Twardość wody pitnej według norm polskich powinna wynosić od 60 do 500 mg CaCO3/litr, a najczęściej mamy do czynienia z wodą twardą (od 350 do 550 mg CaCO3/litr) i średnio twardą (200-350 mg CaCO3/litr). Nie unikniemy więc osadzania się kamienia w ekspresach do kawy, co stanowi problem nie tylko techniczny, ale także estetyczny oraz prowadzi do zmiany smaku i zapachu otrzymywanej kawy.

Jeśli w opakowaniu z Twoim ekspresem do kawy nie było specjalnych pasków umożliwiających sprawdzenie twardości wody, możesz je kupić osobno. Pasek należy zanurzyć w wodzie na kilka sekund i odłożyć na minutę. W tym czasie indykatory, czyli wskaźniki chemiczne, zabarwią się i będziemy mogli odczytać wynik pomiaru, porównując kolor paska z kolorami ujętymi w skali dołączonej do zestawu. Mając wiedzę na temat twardości wody, możesz podjąć decyzję o ewentualnym zwiększeniu bądź zmniejszeniu częstotliwości odkamieniania.

Regularne odkamienianie ekspresu do kawy jest zatem potrzebne, aby:

• Wydłużyć żywotność sprzętu – osadzający się kamień może doprowadzić do szybszego zużycia podzespołów/elementów konstrukcji. I nie ma tu nic do rzeczy, czy mamy do czynienia z ekspresem starszej, czy nowszej generacji: żaden filtr nie jest w stanie całkowicie zatrzymać soli magnezowych i wapniowych znajdujących się w wodzie. Przecież i on sam ma określoną żywotność, o czym bardzo dobrze wiesz, jeśli na co dzień stosujesz butelkę filtrującą czy dzbanek filtrujący – im twardsza woda, tym szybciej filtr traci swoje właściwości. Nie inaczej jest w ekspresie do kawy.
• Zachować odpowiednią jakość napoju – kamień znajdujący się w wodzie powoduje kwaśny smak kawy. Jeśli więc nagle wyśmienita kawa z własnego ekspresu przestała Ci smakować i dodatkowo straciła intensywny zapach, warto go odkamienić.
• Ograniczyć zużycie wody i energii – zanieczyszczone urządzenie pracuje mniej wydajnie, poza tym jest głośniejsze. Mniejsza wydajność związana jest z zatykaniem się elementów konstrukcyjnych ekspresu. Wyobraź sobie, że każda rurka, którą transportowana jest woda z zasobnika, oraz dysze, przez które leje się kawa i mleko, są zakamienione, czyli mają mniejszy przekrój. Można by je porównać do naszych tętnic przytkanych złogami cholesterolu. Potrzebna jest likwidacja tych złogów, żeby przepływ wrócił do normy.

Odkamienianie ekspresu kolbowego warto przeprowadzać co około 200–300 przygotowanych kaw. Jeśli dziennie pije się 2 kawy, taką czynność należy wykonać co 3–4 miesiące. Nieco inaczej wygląda to w przypadku ekspresów automatycznych, w których odkamienianie powinno się przeprowadzić po każdych 5 kg zmielonej kawy.

Nowoczesne ekspresy, na przykład sprzęty Siemens z technologią Home Connect, mają funkcję przypominania o konieczności przeprowadzenia odkamieniania. Aby ustalić częstotliwość realizacji takiej czynności, należy wykonać test twardości wody za pomocą wspomnianego już paska pomiarowego. Im twardsza jest woda, tym częściej musisz odkamieniać urządzenie. Znaczenie ma także częstotliwość korzystania z ekspresu – im więcej kaw dziennie przygotowujesz… tak, już wiesz: tym częściej musisz go odkamieniać.

Co ważne, procedurę odkamieniania należy przeprowadzić natychmiast po pojawieniu się monitu ze strony ekspresu do kawy. Jeśli ignorujesz prośbę o odkamienienie, która pojawia się na wyświetlaczu Twojego ekspresu automatycznego, tym większe ryzyko, że ulegnie on uszkodzeniu. Metalowe elementy konstrukcji zaczną w końcu korodować, a te z tworzyw sztucznych – pękać (kamień je rozsadzi).

Odkamienianie ekspresu do kawy zawsze powinno odbywać się przy użyciu skutecznych i wydajnych środków. Przykładem są odkamieniacze Siemens, które są dostępne zarówno w płynie, jak i w tabletkach.

Sięganie po inne środki, np. sodę oczyszczoną czy ocet, może wyrządzić nowoczesnym urządzeniom nieodwracalne szkody. Nie wolno także używać do odkamieniania ekspresu preparatów przeznaczonych do usuwania kamienia ze zmywarki czy pralki – nie mogą one mieć kontaktu z żywnością.

Obawy o to, że środki przeznaczone do odkamieniania ekspresów do kawy mogą być szkodliwe dla zdrowia, są niepotrzebne! Preparaty te mogą bezpiecznie wchodzić w kontakt z żywnością, a jeśli ich odrobina zostanie w systemie urządzenia, ani nam nie zaszkodzi, ani nie zmieni smaku kawy.

Pora na rozpoczęcie procedury odkamieniania ekspresu.

Jeśli korzystasz z ekspresu automatycznego Siemens, który ma program Calc'nClean, czyli do odkamieniania i czyszczenia równocześnie, postępuj zgodnie z poniższą instrukcją:

• Ustaw w ekspresie program.
• Opróżnij tackę ociekową i włóż ją z powrotem.
• Wylej mleko z zasobnika i dokładnie go opłucz.
• Otwórz komorę na kawę mieloną.
• Włóż tabletkę odkamieniającą do komory.
• Zamknij komorę na kawę mieloną i pojemnik na kawę ziarnistą.
• Naciśnij przycisk sterujący.
• Opróżnij zbiornik na wodę. Jeśli znajduje się w nim filtr – wyjmij go.
• Wlej pół litra wody do zbiornika.
• Wlej do zbiornika roztwór do odkamieniania.
• Włóż zbiornik na wodę do ekspresu.
• Pod wylewki podstaw puste naczynie o pojemności jednego litra.
• Naciśnij przycisk sterujący.
• Kiedy program się zakończy, wyjmij zbiornik i dobrze wypłucz.
• Napełnij zbiornik czystą wodą do pełna.
• Włóż go do ekspresu, a program czyszczenia obiegu kawy uruchomi się samoczynnie.
• Po zakończeniu programu opróżnij tackę ociekową i dokładnie ją wypłucz.
• Wyjmij i wypłucz pojemnik na mleko.

Nie obawiaj się pomyłki! Na wyświetlaczu urządzenia będziesz widział komunikaty związane z kolejnymi etapami procedury.

Pamiętaj, że należy przeprowadzić całą procedurę odkamieniania – trwa ona nie dłużej niż pół godziny (w przypadku ekspresów Siemens jest to 26 minut) i tylko przeprowadzona od A do Z gwarantuje usunięcie wszystkich złogów kamienia.

Jeśli chcesz odkamienić tradycyjny ekspres kolbowy:

• Wyjmij i przepłucz pojemnik na wodę.
• Wlej do niego świeżą wodę i dodaj odpowiedni preparat.
• Po rozpuszczeniu środka włóż pojemnik do ekspresu i włącz urządzenie.
• Załóż pustą kolbę i uruchom parzenie, ale bez kawy.
• Odkamienianie należy realizować do momentu, gdy zbiornik wody z odkamieniaczem będzie pusty.
• Dokładnie wypłucz zbiornik i kolbę.

Po zrealizowaniu całej procedury należy 2 razy zaparzyć samą wodę, aby pozbyć się resztek odkamieniacza.

Odkamienianie zawsze należy przeprowadzić przy użyciu specjalnie przeznaczonych do tego preparatów. Przykładem są odkamieniacze Siemens, dostępne zarówno w formie płynnej, jak i w tabletkach.

Warto też wyposażyć się w zestaw pielęgnacyjny, który pozwoli kompleksowo zadbać o ekspres. W skład takiego zestawu, obok preparatów do usuwania kamienia, mogą wchodzić także:

• proszek do czyszczenia stali (po wymieszaniu z wodą tworzy on gęstą pastę, która umożliwia pozbycie się trudnych zabrudzeń);
• olej do powierzchni ze stali nierdzewnej, który przywraca jej blask oraz chroni przed śladami i odciskami palców;
• nasączone specjalnym środkiem chusteczki jednorazowego użytku, które pozostawiają błyszczące wykończenie;
• chłonne ściereczki nadające połysk;
• szczotki do czyszczenia ekspresu, które usuwają zabrudzenia z rur i węży doprowadzających mleko.

Jeśli chcesz, żeby Twój ekspres pracował bezawaryjnie i przygotowywał smaczną, aromatyczną kawę, pamiętaj o jego prawidłowym odkamienianiu.

Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest ignorowanie komunikatu o konieczności przeprowadzenia tej procedury, który pojawia się na wyświetlaczu ekspresu automatycznego. W przypadku ekspresu kolbowego tracimy po prostu kontrolę nad czasem i jeśli nie notujemy, kiedy nasze urządzenie było odkamieniane ostatni raz, możemy robić to zbyt rzadko.

Nie powinno się także używać innych preparatów niż zalecane przez producenta ekspresu. Cały system, przez który przechodzi woda, znajduje się wewnątrz urządzenia, jeśli więc domowy odkamieniacz (soda, kwas cytrynowy, ocet) zadziała za słabo (nie usunie złogów) albo za mocno (np. spowoduje jakieś uszkodzenie mechaniczne) – nie zauważysz tego.

Prawidłowe odkamienianie ekspresu to gwarancja, że będzie on działał bez awarii oraz parzył smaczną i aromatyczną kawę. Jeśli nie będziemy stosować się do zaleceń producenta, nasze urządzenie straci również gwarancję. Przestaje ona obowiązywać, kiedy uszkodzenia pojawią się na skutek użytkowania niezgodnego z instrukcją obsługi, w tym – nieprzestrzegania zaleceń producenta w zakresie pracy urządzenia z wodą o odpowiednim stopniu twardości i czystości oraz stosowania preparatów (także odkamieniających) nieprzeznaczonych dla urządzeń tego typu.